In Filmhuis Gouda zijn deze week twee films van de Oekraïense filmmaker Valentyn Vasyanovych(50) te zien: Atlantis en zijn laatste Reflection. De opbrengst gaat naar Oekraïne en de filmmakers die daar nu gebleven zijn.
In Reflection(2021) opent Vasyanovych het verhaal met Serhiy, een jonge arts, die we zien in een operatiekamer, waar hij probeert een zwaar gewonde man te reanimeren. Het is tevergeefs.
Controlepost
In een paintball zaal zien we allerlei jongeren op elkaar schieten met nepgeweren met witte verf. De dochter van Serhiy doet ook mee, zij viert haar verjaardag. Even later zit Serhiy s-nachts naast een collega in een auto. In de verte branden lichten, zij stuiten op een controlepost. De bestuurder wordt plotseling neergeschoten. Serhiy probeert snel weg te komen, maar is te laat. Hij wordt opgepakt en meegevoerd door wat later de Russische FSB (vroegere KGB) blijkt te zijn.
Weerzinwekkende scenes
In een oude vuile uitgewoonde bunker wordt hij ondervraagd, omdat hij dokter is moet hij helpen andere gevangenen te onderzoeken. Deze Oekraïners worden zwaar mishandeld en gemarteld. In een van de meest weerzinwekkende scénes, is een groep in legerpak gestoken FSB-ers bezig een hevig bloedende man te schoppen en in zijn maag te stompen. Op een gegeven moment pakt de leider van de FSB een grote boor en boort hem in zijn been. De man valt bewusteloos van de pijn neer. Later wordt hij uit zijn lijden verlost door een collega. Ik beschrijf deze scene in detail om een idee te krijgen van de gruwelijke martelpraktijken. Je maag draait erbij om.
Navalny
Ik moet onwillekeurig aan Aleksej Navalny denken, de oppositieleider in Rusland. Hij zit nu in een beruchte gevangenis. Zijn vonnis gebaseerd op laster is net verlengd met 12 jaar en het is zeer de vraag of hij dat gaat overleven.
Op televisie is het gebruikelijk dat er bij alarmerende onderwerpen, nazorg in de vorm van een hulplijn wordt aangeboden. In het programma van het Filmhuis zou het beter geweest zijn, om van te voren te hebben gewaarschuwd voor de zeer rauwe en gewelddadige scènes.
Duif
In het tweede deel van de film komt de jonge dochter van Serhiy op bezoek in zijn flat. Hij is gescheiden van haar moeder. Zij zit op de bank op haar laptop te kijken als er plotseling een duif keihard tegen het raam vliegt. Serhiy komt binnen en ziet de afdruk. De vogel, symbool voor de vrede, ligt dood op straat. Hij doet de duif in een kartonnen doos en samen verbranden ze de vogel op een houtvuurtje buiten.
Ziel
Geconfronteerd met de dood, in zijn werk als dokter en bij het onderzoek van de gemartelde gevangenen, praat Serhiy met zijn dochter over een mogelijk leven na de dood. Hij zegt dat de Boeddhisten het lichaam als een gevangenis zien, bij de dood ontsnapt de ziel en is het lichaam na het overlijden slechts een lege huls. Deze bespiegelingen zijn een mooi contrast met de gruwelijke martelscenes. Zij zorgen voor een sprankje perspectief en menselijkheid in een inktzwarte oorlogssituatie.
Kaart
Opvallend in de stijl van Vasyanovych is dat hij met zijn camera op een afstand blijft. Met name in de martelscenes toont hij daardoor respect, maar goed ook want de scenes zijn ook op een afstand al vreselijk genoeg. Bijzonder is dat Vasyanovych de regie, camera, productie, montage en het scenario allemaal zelf doet. Deze twee films zetten Valentyn Vasyanovych op de kaart, maar je zou hem een ander onderwerp gunnen.
Waardeer dit artikel
Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.
ÏïÏ