Artikelen

Oliver Sacks: een aimabele en humane neuroloog

* Oliver Sacks

Oliver Sacks (1933-2015) was een Engelse neuroloog die op een persoonlijke en menselijke manier zijn vak uitoefende. De nieuwe documentaire ‘Oliver Sacks, his own life’ laat zien dat hij ook een uitstekende schrijver en verhalenverteller was. Bekend werd hij bij het grote publiek door de verfilming van zijn boek ‘Awakenings’.

Filmmaker Ric Burns (Ansel Adams, Coney Island) interviewt Sacks een half jaar voor zijn overlijden. Sacks is gediagnostiseerd met terminale kanker. Hij vertelt over zijn leven en we gaan met hem mee terug in de tijd. Nu kennen we Oliver Sacks als wereldberoemd neuroloog en schrijver. In zijn jeugdjaren voelt hij zich vaak onbegrepen en eenzaam.

                                                    Walgelijk

Zijn ouders waren beiden arts, zijn moeder een van de eerste vrouwelijke chirurgen. De jonge Sacks heeft een broer die al vroeg lijdt aan schizofrenie. Dit vormt later de belangrijkste reden dat Oliver medicijnen gaat studeren in Oxford. Zijn moeder die een nauwe band heeft met hem vindt het ‘walgelijk’, als Sacks ervoor uitkomt dat hij homoseksueel is.

In de documentaire zien we in een snel tempo de hoogte- en dieptepunten uit Sacks leven de revue passeren. In het begin is Burns bang dat zijn kijkers afhaken en propt hij in hoog tempo veel foto’s in zijn interview. Al snel wordt het ritme aangepast. Vele mensen die Sacks van nabij gekend hebben vertellen anekdotes en andere wetenswaardigheden. Samen vormen zij zijn levensverhaal.

                                                        Sleutelfiguren

Sleutelfiguren zijn Sacks’ biografe Kate Edgar, die later in zijn leven allerlei zaken voor hem regelt. Nu is zij directeur van de Oliver Sacks Foundation. Een keur aan artsen, neurologen, en vrienden komen aan het woord. Ook studiegenoot en vriend dokter Jonathan Miller, die later bekend zou worden als toneel-en operaregisseur van onder meer vele Shakespeare producties voor de BBC.

                                                      Oprecht geïnteresseerd

Oliver Sacks komt naar voren als een man die altijd erg betrokken en oprecht geïnteresseerd is in zijn patiënten. Hij probeert altijd de mens te ontdekken en te leren kennen achter de aandoening. In zijn boek ‘Awakenings’ beschrijft hij cliënten, die soms voor jaren in een soort slaaptoestand verkeren. Sacks geeft hen een zorgvuldige uitgekiende dosis L- Dopa (dopamine). Mensen die soms 20 tot 30 jaar in ‘slaap’ verkeren, vertonen op wonderbaarlijke wijze enkele reflexen. Meestal vallen ze dan na verloop van tijd weer terug in hun onvrijwillige ‘coma’ of krijgen zij bijverschijnselen.

                                                     Erkenning

 Pas na het grote succes van de film ‘Awakenings’(1990) van Penny Marshall met Robin Williams en Robert de Niro, krijgt Sacks eindelijk de erkenning die hij verdient. Tot dan toe wordt hij door de rationele medische wetenschap niet erg serieus genomen. Waarschijnlijk door Sacks’ intuïtieve en gevoelsmatige benadering van zijn patiënten.

                                                      Agnosie

Zijn boek ‘The Man Who Mistook His Wife For A Hat’(1985) wordt een bestseller. Hier gaat het om agnosie. Het onvermogen om personen, voorwerpen en geluiden te herkennen. Vandaar de fantastische titel. De unieke mens Oliver Sacks zal altijd in mijn herinnering blijven. Een wat ’clumsy’, verlegen, vriendelijk man, die van zijn 40e tot zijn 75e vrijgezel was. Pas op zijn 75e krijgt Sacks een liefdesrelatie met auteur Bill Hayes.

                                                    Observeren

Sacks geeft zijn leven zin door zijn zorg voor zijn patiënten. Het zorgvuldig observeren van hen en het nauwgezet opschrijven van hun gedragingen. Oliver Sacks is een man die zich overal en altijd verwonderde over het leven en de ‘human condition’. Nooit op een klinische, maar juist op een diep humane wijze.

 

Films van Oliver Sacks:

Waardeer dit artikel

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -